مد و زیبایی, مقالات
چند روش راحت برای تشخیص جواهر اصل از بدل
آبان
آیا با نحوه تشخیص جواهر اصل از بدل آشنایی دارید؟ آشنایی با نحوه تشخیص جواهرات اصلی از جواهرات تقلبی قطعاً برای هر شخص علاقمند به حوزه طلا و جواهرات ضروری است.
از منظر یک خریدار و با نگاهی غیر کارشناسانه، می‌توان گفت که تقریباً تمام طلا و جواهرات موجود در بازار، زیبا، فریبنده و اصل به‌نظر می‌رسند. بسیاری از آنها دارای طرح‌های زیبا و درخشندگی خیره کننده‌ای هستند و همگی در زمانی‌که شخصی از آنها استفاده می‌کند، زیبا و خاص به‌نظر می‌رسند.
باید گفت که با این حال، قطعات طلا و جواهرات تقلبی بسیار زیادی در بازار وجود دارد که برخلاف شباهت بسیار زیادشان با نمونه جواهرات اصلی، ارزش قیمتی بالا و مشابهی ندارند. بنابراین برای محافظت از خود در برابر افراد سودجویی که سعی دارند جواهرات غیر اصل را به‌جای جواهرات اصلی به خریداران ارائه دهند، عاقلانه است تا چند روش ساده را در زمینه تشخیص جواهر اصل از بدل آموخته تا بتوان خریدی مطمئن و امن را انجام داد.
قطعاً در صورتی که خریداران با روش‌های تشخیص جواهر اصل و نحوه تشخیص جواهر اصل آشنا نباشند، باید علاوه بر صرف زمان، هزینه بسیار گزافی نیز بابت خرید یک قطعه طلای غیر اصل بپردازد. ما در این مقاله سعی داریم تا به بررسی انواع روش‌های تشخیص جواهر اصل و تشخیص سنگ اصل در حوزه طلا و جواهرات بپردازیم.
نحوه تشخیص جواهر اصل
قطعاً روش‌های متعددی در سراسر جهان برای تشخیص جواهر اصل از بدل وجود دارد و کارشناسان حوزه طلا و جواهرات، راه‌کارهای متفاوت و بسیار زیادی برای شناخت جواهرات اصلی به‌کار می‌گیرند. ما در این بخش سعی داریم تا به بررسی برخی از مهم‌ترین و متداول‌ترین روش‌ها در زمینه تشخیص جواهر اصل بپردازیم.
طرز کار
هنگام خرید طلا و جواهرات، با دقت به کیفیت کار در موارد و قسمت‌هایی که علاقه شما را برانگیخته و نظرتان را جلب نموده است، دقت کنید. اطمینان حاصل نمائید که قطعه طلای مورد نظر، به اندازه کافی محکم باشد و توان مقاومت در برابر سایش‌های طبیعی موجود را نیز داشته باشد. همچنین به قفل‌ها و بست‌ها توجه کرده و چک کنید که به‌راحتی باز و بسته می‌شوند یا خیر.
در زمان تشخیص جواهر اصل، این نکته را به‌خاطر داشته باشید که قطعات طلا و جواهر بی کیفیت به‌راحتی می‌شکنند، رنگ آنها اغلب سریع کمرنگ می‌شود، سنگ‌ها و قطعات کار شده روی آنها می‌ریزد و معمولاً در تماس با آب و عرق بدن، به‌سرعت درخشندگی خود را از دست می‌دهند.
مواد و ساختار
نکته حائز اهمیت بعدی در بحث تشخیص جواهر اصل، مواد و متریال به‌کار رفته در آن خواهد بود. قطعات تقلبی طلا و جواهرات از فلزاتی ساخته شده‌اند که قطعاً نسبت به طلا بی ارزش بوده و فقط از لحاظ ظاهری شبیه به قطعات ساخته شده از طلا باشند؛ در واقع فقط فلزات روکش شده با طلای ساده و با عیار پایین هستند، که با گذشت مدت زمان بسیار کوتاهی پس از استفاده در محل‌های برخورد با پوست بدن تیره شده و رنگی سبز رنگ را روی پوست برجای می‌گذارند.
علامت گذاری و حک روی قطعات طلا و جواهر
در صنعت طلا و جواهرسازی، روی قطعات طلا و جواهر معمولاً کدها و اعداد خاصی حک می‌شود که بیانگر عیار طلای به‌کار رفته در قطعه مورد نظر است. به‌عنوان مثال وجود عدد ۷۵۰ روی یک قطعه طلا مبین آن است که ۷۵ درصد فلز طلا در این قطعه به‌کار رفته است. بنابراین با دقت به این کدها نیز می‌توان از خلوص طلای آن آگاه شد.
البته ممکن است که برخی از سودجویان اعداد دروغین را روی قطعات طلا حک نمایند که در این‌صورت باید روش‌های دیگر را نیز برای تشخیص جواهرات اصلی استفاده نمود.
استفاده از آهن‌ربا
یکی دیگر از ساده‌ترین راه‌ها در تشخیص جواهر اصل، استفاده از یک آهن‌ربا خواهد بود. برای این کار کافی است تا در هنگام خرید طلا و جواهرات، یک قطعه آهن‌ربای نیز با خود به‌همراه داشته باشید. نگه‌داشتن یک آهن‌ربای کوچک در کنار قطعات طلا و نقره می‌تواند کمک کننده باشد، چرا که فلزات طلا و نقره به هیچ عنوان خاصیت مغناطیسی نداشته و جذب آهن‌ربا نخواهند شد.
با این حال ذکر این نکته در این بخش الزامی است که در مواردی که فلزات متفرقه به شدت با طلا آبکاری شوند، این آزمایش کارساز نخواهد بود، زیرا آبکاری قوی با طلا، مانع تشخیص واقعی فلز زیرین توسط آهن‌ربا می‌شود.
آزمایش اسید در تشخیص جواهر اصل
همان‌طور که قبلاً گفته شد، بهترین راه برای این‌که فلز موجود در جواهر را بشناسید، انجام آزمایش اسیدی خواهد بود. برای این کار می‌توان از یک تست خراش روی سطح قطعه طلا یا جواهر مورد نظر استفاده کرد.
کیت تست اسید جواهرات را که برای این منظور استفاده می‌شود را می‌توان از سایت‌ها و فروشگاه‌های معتبر تهیه نمود. این کیت‌ها شامل بطری‌های اسید برای آزمایش طلاها با عیارهای ۱۰k، ۱۴k، ۱۸k و ۲۲k هستند که برای آزمایش اسیدی با خراش استفاده می‌شوند.
انجام این آزمایش آسان است، اما در هنگام تماس با اسید باید بسیار مراقب بود زیرا می‌تواند پوست بدن را سوزانده و به هرچیزی که با آن تماس پیدا کند آسیب برساند.
برای آزمایش خراش، باید قطعه طلای مورد نظر را چندین بار روی سطح کوچکی از سنگ کشیده تا چندین خط از طلا روی آن سابیده شود، سپس یک قطره اسید بر روی آن قرار ریخته و با دقت نگاه کرد؛ اگر رنگ خطوط قهوه‌ای شود، قطعه مورد نظر طلا نیست، اما اگر رنگ آن تغییر نکند، می‌توان گفت که یک قطعه طلای اصل در دست داریم.
خرید از فروشنده یا گالری معتبر
همیشه باید به خاطر داشت که در هنگام خرید طلا و جواهرات به سراغ فروشندگان و گالری‌های طلافروشی معتبر در سطح شهر رفت. افراد، گالری‌ها و برندهای مطرح و معتبر قطعاً با توجه به اعتبار خود، طلا و جواهرات اصل را به مشتریان خود ارائه می‌دهند.
امکان مرجوع کردن قطعه طلا یا جواهر خریداری شده در زمان خرید
یکی از اقداماتی که می‌توان در جهت اطمینان از اصل بودن طلای خریداری شده از یک گالری انجام داد، وجود امکان مرجوع کردن قطعه طلا یا جواهر خریداری شده خواهد بود. این بدان معناست که فروشنده از محصول خود مطمئن بوده و کالایی اصل را به شما ارائه داده است.
اخذ شناسنامه یا کاغذ خرید
اگر قطعه‌ای از زیورآلات طلا و جواهر خریداری می‌کنید، باید شناسنامه‌ای با مشخصات کامل قطعه نیز به شما ارائه شود تا صحت آن را اثبات کند. این شناسنامه می‌تواند از GIA، IGI یا EGL باشد. بنابراین در صورتی که همراه جواهرات شما شناسنامه یا کاغذ خرید آن به شما ارائه نشد حتماً آن را از فروشنده بخواهید.
نحوه تشخیص اصل بودن جواهرات و سنگ های قیمتی
بسیاری از افراد درخشندگی و رنگی را که انواع سنگ‌های قیمتی و زینتی هنگام افزودن به طلا و جواهرات ایجاد می‌کنند، دوست دارند و طلا و جواهرات مزین به این‌گونه سنگ‌ها طرفداران بسیار زیادی در سراسر جهان دارند. بنابراین افراد سودجو به این حوزه نیز پا نهاده و اقدام به کلاهبرداری از خریداران می‌نمایند.
امروزه سنگ‌های زینتی بسیار زیادی مشابه نمونه‌های اصلی و ارزشمند، در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شوند. آنها از لحاظ ظاهر از زیبایی خاصی برخوردار بوده اما در واقع سنگ‌های بی‌ارزشی هستند که صرفاً جهت کلاهبرداری روی قطعات طلا و جواهر کار می‌شوند. بنابراین همان‌طور که تشخیص جواهر اصل در هنگام خرید حائز اهمیت است، توجه و تشخیص سنگ اصل نیز از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود؛ چرا که ارزش سنگ‌های قیمتی بسیار بالا بوده و گاهی مشتری باید بیش‌تر از مبلغ طلای خریداری شده بابت سنگ آن هزینه بپردازد.
البته باید گفت مطمئن‌ترین راه برای تشخیص سنگ اصل از نمونه سنگ‌های آزمایشگاهی، ارائه و تشخیص آنها توسط یک متخصص گوهرشناسی است. البته راهکا‌های دیگری نیز وجود دارد که ما در این بخش از مقاله به بررسی برخی از این روش‌ها خواهیم پرداخت و همچنین نحوه تشخیص اصل بودن برخی از پرطرفدارترین سنگ‌های قیمتی را نیز ارائه خواهیم داد.
ظاهر بی‌عیب و نقص
مورد دیگری که در تشخیص سنگ اصل و به‌طور کلی تشخیص جواهر اصل باید به آن دقت داشت، ظاهر سنگ مورد نظر است. سنگ‌های قیمتی اصل سنگ‌هایی هستند که به‌صورت طبیعی در طبیعت وجود دارند و قطعاً دارای ترک، شکاف و درز روی سطح خود هستند و برای استفاده روی جواهرات صیقلی سطحی به آنها داده می‌شود تا متناسب با قطعه طلای مورد نظر شوند. اما این موضوع در مورد سنگ‌های مصنوعی و آزمایشگاهی کاملاً برعکس خواهد بود. این سنگ‌ها دارای ساختار و ظاهری یک‌دست و بی عیب و نقص می‌باشند.
درخشش غیرعادی
موضوع دیگری که در نحوه تشخیص سنگ اصل باید به آن توجه نمود، درخشش سنگ‌های قیمتی است. قطعاً سنگ‌های اصیل و طبیعی در محیط پیدایش خود دچار فرسایش می‌شوند و نمی‌توانند به اندازه سنگ‌های تقلبی و آزمایشگاهی بدرخشند. بنابراین درخشش بسیار زیاد و غیرطبیعی می‌تواند نشانه‌ای از غیر اصل بودن سنگ باشد.
وزن سنگ
بررسی وزن سنگ نیز یکی از مواردی است که می‌تواند به تشخیص اصل بودن آن کمک نماید. معمولاً سنگ‌های طبیعی برخلاف سنگ‌های تقلبی و غیر اصل آزمایشگاهی که دارای چگالی نسبتاً بالایی هستند، یک نوع سبکی خاصی دارند.
مروارید اصل
قطعاً اولین و آسان‌ترین راه برای تشخیص اصل بودن مروارید، حس کردن احساس آن است. وقتی مروارید واقعی را لمس می‌کنید، احساس خنکی کرده و در هنگام پوشیدن آن گرم می‌شوید. همچنین سطح مرواریدهای غیر اصل می‌تواند چسبنده باشد. یک مروارید طبیعی وزن منحصر به‌فردی و مشخصی داشته و برخلاف انواع تقلبی که همه یک‌دست، یک اندازه و همگی متناسب با هم هستند، در اندازه‌ها و شکل‌های گوناگونی در طبیعت تولید می‌شوند. همچنین مرواریدهای اصلی برخلاف غیراصل‌ها که توانایی بازتاب ندارند، توانایی انعکاس نور را به‌خوبی دارند.
الماس اصل
یکی از اولین اقداماتی که می‌توان برای تشخیص جواهر اصل یا تشخیص سنگ اصل الماس انجام داد این است که قطعه سنگ را جلوی دهان خود قرار داده و مانند آینه با نفس خود به آن مه بزنید. اگر سنگ پس از گذشت چند ثانیه همچنان مه‌آلود بماند، احتمالاً سنگ مورد نظر غیر اصل است؛ یک الماس واقعی گرمای نفس شما را فوراً پخش کرده و به‌راحتی روی سطح آن مه‌آلود نمی‌شود.
باید گفت که یک الماس واقعی هرگز در فلزات ارزان قیمت قرار نمی‌گیرد. همان‌طور که گفته شد مشاهده و دقت بر اعداد حک شده روس سطوح قطعات طلا به‌خوبی نشان می‌دهند که قطعه الماس مورد نظر روی کدامیک از عیارهای ۱۰K، ۱۴K، ۱۸K، ۵۸۵، ۷۵۰، ۹۰۰، ۹۵۰، PT، Plat قرار گرفته است.
روش دیگر برای تشخیص جواهر اصل توجه به بازتاب سطح آن است. الماس اصل نوری را که از میان آن عبور می‌کند، به شدت خم کرده یا می‌شکند و در نتیجه ظاهر فوق‌العاده درخشانی دارد. اما بر عکس، درخشش و بازتاب سنگ‌هایی مانند شیشه و کوارتز کمتر بوده چرا که ضریب شکست کمتری دارند. ایجاد انعکاس در سنگ به هیچ وجه حتی با برش‌های بسیار تخصصی نیز امکان‌پذیر نخواهد بود، زیرا انعکاس خاصیت ذاتی سنگ الماس است.
می‌توان سنگ مورد نظر را در یک لیوان پر از آب انداخت، یک الماس واقعی به دلیل چگالی زیاد، در آب غرق می‌شود در حالی‌که یک نمونه جعلی از آن در بالای سطح یا در وسط لیوان شناور خواهد ماند.
یاقوت سرخ
یک یاقوت طبیعی در ساختار خود قطعاً عیب‌های کوچکی دارد که البته اغلب افراد بدون وجود میکروسکوپ قادر به مشاهده این عیب‌ها نیستند. همچنین لکه‌های طبیعی نیز در داخل سنگ وجود دارد. از آنجا که یاقوت‌های سرخ طبیعی در شرایط نامنظم و خطرناک در زیر سطح زمین رشد کرده و شکل می‌گیرند، مستعد داشتن نقوش و خطوط روی خود هستند. البته باید گفت که در اکثر مواقع، این خطوط و لکه‌ها به قدری کوچک‌اند که فقط متخصصان گوهرشناسی قادر به دیدن این موارد با استفاده از روشی به نام طیف‌سنجی هستند.
در واقع با این خطوط با بزرگنمایی زیاد و ابزارهای خاص، در سنگ‌های استخراج شده به طور طبیعی آشکار می‌شوند. اما در نهایت چیزی که شما به‌عنوان یاقوت سرخ مشاهده می‌کنید سنگی بدون عیب و ایراد نخواهد بود. این در حالی است که یاقوت مصنوعی معمولاً بی عیب و نقص بوده، زیرا تکثیر و تولید آن اجزا میکروسکوپی در نمونه اصلی، در شرایط آزمایشگاهی دشوار است.
اگر سنگ شما بی عیب و نقص باشد، احتمالاً سنگ مصنوعی و تقلبی است. همچنین، اگر حباب‌هایی مانند حفره روی سطح سنگ وجود داشته باشد، می‌تواند نشانگر شیشه بودن سنگ باشد.
در پایان
امروزه با گسترش صنعت استخراج طلا و همچنین پیشرفت حوزه طلا و جواهرسازی، این صنعت به یکی از گران‌بهاترین و پرسودترین تجارت‌ها در جهان تبدیل شده است. بدیهی است که در این میان عده‌ای سودجو دست به کلاهبرداری در این حوزه نمایند و با طراحی و تولید قطعات و سنگ‌های تقلبی سود بسیاری را از این طریق به‌دست آورند.
توانایی تشخیص جواهر اصل از بدل به یک نیاز در این حوزه تبدیل شده است. همان‌طور که در بخش‌های مختلف این مقاله بیان کردیم، شناسایی دقیق و تشخیص جواهر اصل در واقع کار یک جواهر شناس و گوهر شناس خبره خواهد بود. اما روش‌های کلی دیگری نیز وجود دارد که علاقمندان و خریداران زیورآلات طلا و جواهر می‌توانند با بهره‌گیری از آنها در زمان خرید، تا حدودی به اصل یا غیر اصل بودن قطعه طلا یا جواهر مورد نظر خود پی ببرند.