الماس یک سنگ بسیار گرانبها میباشد که جنبه کاملا لاکچری و اشرافی دارد. به دلیل قیمت بسیار بالای این کانی ارزشمند، نمونههای تقلبی که دارای قیمت پایینتری میباشند نیز به فروش میرسند. اما چگونه میتوان فرق بین الماس اصل از الماس تقلبی و بدل را تشخیص داد.
امروزه علاوه بر تولید الماسهای مصنوعی، سنگهای طبیعی دیگری مانند توپاز سفید، یاقوت سفید و زیرکون سفید نیز یافت شدهاند که همگی ظاهری شبیه به الماس دارند. اگر انگشتر الماسی در دست دارید و میخواهید اصل بودن آن را بررسی کنید، در گام اول به شما پیشنهاد میکنیم که به یک جواهر شناس خبره مراجعه کنید. اما اگر عجله دارید و میخواهید به سرعت و با روشهای سادهای اصل بودن الماس خود را بسنجید، کافیست که این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید تا با آزمایشهای سادهای برای تشخیص الماس اصل از تقلبی آشنا شوید.
الماس چیست؟
قبل از بررسی روشهایی برای تشخیص الماس اصل از الماسهای تقلبی، بگذارید با خود الماس آشنا شویم. الماس یک کانی طبیعی است که به صورت کامل از عنصر کربن به وجود آمده است. نام الماس از واژه یونانی آداماس (Adamas) به معنی فنا ناپذیر گرفته شده است.
الماسها در سطح زمین به وجود نمیآیند، آنها کانیهایی هستند که در عمق بسیار زیاد و در ۱۲۰ الی ۲۰۰ کیلومتری عمق زمین در درجه حرارتی بین ۹۰۰ الی ۱۳۰۰ درجه و فشار بسیار بالا تشکیل میشوند. در صورتی که عنصر کربن نتواند کریستالیزه شود و الماس را به وجود بیاورد، به گرافیت تبدیل خواهد شد.
به دلیل پیوندهای کوالانسی بسیار قوی، الماس دارای بالاترین سختی در بین کانیهای طبیعی در زمین میباشد و سختی آن در مقیاس موهس برابر ۱۰ و به عنوان سختترین کانی شناخته میشود. الماس به دلیل دارا بودن تلالو بسیار زیبا و انکسار منحصر به فرد نور توانسته است که در طول تاریخ، خود را به عنوان پادشاه سنگهای قیمتی معرفی کند. امروزه در برخی از کشورها برای پیشنهاد ازدواج از انگشتر طلا دارای نگین الماس استفاده میکنند.
روشهای تشخیص الماس اصل از انواع بدل آن
در ادامه آزمایشهای سادهای را برای شما گردآوری کردهایم که با انجام آنها میتوانید تشخیص دهید که الماس شما اصل یا الماس مصنوعی میباشد. البته تعدادی از این آزمایشها نیز به وسایل پیشرفتهتر و تخصصیتری نیاز خواهند داشت و برای انجام این تستها باید به یک گوهر شناس مراجعه نمایید.
۱-تست شناوری در آب
با این آزمایش ساده میتوانید اصل بودن الماس خود را بررسی کنید. کافیست که یک لیوان آب آشامیدنی تهیه کنید و الماس خود را به آرامی درون آب بیاندازید. اگر الماس شما شروع به غرق شدن در لیوان کند، به معنای اصل بودن آن میباشد. اما اگر سنگ شما بر روی آب شناور باقی بماند، به معنای تقلبی و بدل بودن آن میباشد.
الماس طبیعی از چگالی بالایی برخوردار میباشد و هنگامی که آن را در آب بیاندازید شروع به فرو رفتن میکند.
۲-تست بخار
الماسهای واقعی هادی گرما میباشند و به سرعت گرما را انتقال میدهند. برای انجام این آزمایش کافیست که با دو انگشت یا یک انبر الماس را در جلوی دهان خود نگه دارید و با ها کردن بخار دهان را بر روی سطح آن انتقال دهید.
الماس اصل به سرعت مه و بخاری که از دهان خارج شده است را پراکنده میکند. اما اگر مه بیش از ۲ ثانیه بر روی الماس باقی بماند، الماس شما تقلبی میباشد.
۳-تست گرما
الماسها یکی از مواد فوق العاده قوی موجود در زمین میباشند و به گرماهای زیاد پاسخی نشان نخواهند داد. برای این آزمایش یک لیوان بردارید و آن را با آب سرد پر کنید. سپس الماس خود را با استفاده از انبر نگه دارید و آن را با یک فندک به مدت ۴۰ ثانیه گرم کنید و سپس به سرعت در آب سرد بیاندازید.
اگر سنگ شما خرد شد پس به معنی این میباشد که از اجزای ضعیفتری ساخته شده است و الماس واقعی نمیباشد. یک الماس واقعی به چنین آزمایشی هیچ واکنشی نشان نخواهد داد.
در اصل با این روش کیفیت و استحکام سنگ را آزمایش میکنید. به دلیل تغییر ناگهانی سنگ و انبساط و انقباظ سریع آن، مواد ضعیف مانند شیشه یا زیرکونیوم کوبیک میشکنند، اما الماس در چنین آزمایشی از خود واکنش نشان نخواهد داد.
۴-آزمایش نور UV برای تشخیص الماس اصل
این آزمایش یک آزمایش قطعی نمیباشد و حتما باید توسط یک متخصص انجام شود. برای انجام این آزمایش باید سنگ الماس خود را زیر نور UV قرار دهید و واکنش سنگ را مشاهده کنید. اکثر الماسها در چنین شرایطی از خود درخشش آبی رنگ ساطع میکنند. اما برخی از الماسها نیز در زیر نور ماوراء بنفش درخششی از خود نشان نخواهند داد.
۵-تست انکسار با روزنامه
برای انجام این کار به یک روزنانه با متنهای زیاد احتیاج خواهید داشت. الماس را بر روی متنهای موجود در روزنامه قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که هیچ چیزی بر روی الماس سایه نمیاندازد.
اگر میتوانید حروف روزنامه را بخوانید، حتی اگر حروف روزنامه به صورت تار دیده شوند، الماس شما تقلبی میباشد. ساختار الماس به شکلی است که به جای انکسار نور در خطوط مستقیم، آنها را در جهات کاملا مختلفی انکسار میدهند. به همین دلیل نمیتوانید اجسام پشت الماس را به وضوح مشاهده کنید.
این آزمایش را به شکل دیگری نیز میتوانید انجام دهید. کافیست که یک کاغذ کاملا سفید بردارید و با یک مداد بر روی آن نقطهای را رسم کنید. سپس الماس را از سمت تخت آن بر روی صفحه کاغذ قرار دهید به شکلی که نوک آن رو به بالا باشد. حالا از بالا به آنها نگاه کنید و اگر توانستید بازتاب دایرهای را از درون الماس مشاهده کنید، به این معنی میباشد که الماس شما تقلبی است.
الماسها دارای ویژگیهای شکست نور بسیار قوی میباشند و نور با عبور از آنها در جهات مختلفی عبور خواهد کرد. به همین دلیل شما نمیتوانید هیچ نقطه یا حروفی را از پشت الماس مشاهده کنید.
۶-آزمایش درخشش
برای این آزمایش به هیچ وسیلهای به غیر از چشمتان نیاز نخواهید داشت. کافیست که الماس را زیر نور یک لامپ معمولی قرار دهید و به نحوه بازتاب نور از آن توجه کنید. آیا نور سفید از الماس بیرون میزند؟ آیا بازتاب نورهای رنگارنگ را مشاهده میکنید؟
یک الماس اصل میتواند نور سفید را به خوبی از خود منعکس کند و درخشش استثنایی را ارئه دهد. الماسها نور رنگی و آتش را به شکلی با شکوه از خود منعکس میکنند.
اگر یک الماس واقعی را با یک الماس جعلی مانند زیرکونیوم کوبیک مقایسه کنید، تفاوت فاحشی را در درخشش نور سفید و رنگی که الماس واقعی از خود به نمایش میگذارد مشاهده خواهید کرد.
۷-استفاده از لوپ
لوپ یک ذره بین مخصوص برای شناسایی الماس، سنگهای قیمتی و جواهرات میباشد. یک فرد حرفهای در هنگام استفاده از لوپ به دنبال لکهها و عیوب درون الماس خواهد گشت. در حالی که یک الماس فیک میتواند ساختاری بی نقص از خود به نمایش بگذارد. الماسهای طبیعی معمولا دارای اجزاء بسیار ریزی هستند که در آنها به دام افتادهاند و به اسم اینکلوژن شناخته میشوند.
۸-استفاده از دستگاه اندازه گیری هدایت گرمایی
گوهرشناسان حرفهای علاوه بر لوپ، به یک دستگاه اندازه گیری هدایت حرارتی نیز مجهز میباشند. از این ابزار برای تعیین هدایت حرارتی جواهرات استفاده میشود. از آنجایی که الماس رسانای حرارتی خوبی است، پس از گرم شدن به سرعت گرما را پراکنده میکند.
اگر سنگ مورد نظر گرما را با سرعت کمتری پراکنده کند، یک الماس فیک خواهد بود. البته این نکته را به یاد داشته باشید که سنگهای مصنوعی موسانیت اغلب پراکندگی حرارتی مشابه الماسها را از خود نشان میدهند. به همین دلیل این آزمایش نمیتواند موسانیتها را از الماس تشخیص دهد.
۹-شناسایی الماس با استفاده از تست جریان الکتریکی
این تست توسط جواهرشناسان حرفهای برای تشخیص الماس اصل از الماس بدل انجام میگردد. الماسها میتوانند الکتریسیته را بهتر از سایر سنگها هدایت کنند.
دستگاههای انجام این تست به شما به صورت واضح اعلام خواهند کرد که آیا سنگ شما یک الماس واقعی میباشد یا خیر. این روش از دقت نسبتا بالایی برخوردار بوده و برای انجام آن باید نزد جواهر شناس بروید.
۱۰-تست X-ray
با استفاده از این تست میتوان تشخیص داد که ساختار مولکولی مواد رادیولوسنت میباشد یا که دارای ساختار مولکولی رادیوپاک هستند. الماسها از جمله مواد پرتوزا به شمار میآیند در حالی که الماسهای تقلبی مانند زیرکونیوم کوبیک و کریستالها دارای ویژگیهای رادیوپاک میباشند.
نتیجه گیری
به دلیل قیمت بسیار بالای الماس، خریداران آن علاقه دارند که از اصل بودن آن اطمینان حاصل کنند. در این مقاله سعی کردهایم تا برای شما روشهایی را برای شناسایی الماس اصل از الماسهای تقلبی معرفی کنیم. البته لازم به ذکر است که شناسایی الماس اصل از الماسهای تقلبی نیاز به تجربه و مهارت خاصی دارد. برای بررسی اصل بودن الماس توصیه میشود که از چند روش برای مطمئن شدن اصالت آن استفاده شود.